Wat is ISO 45001?

Inhoud ISO 45001 arbomanagementsysteem 

De basis voor arbomanagementsysteem is de ‘plan-do-check-act’ cyclus (PDCA). 

Het voordeel van de PDCA-cyclus is dat een continue verbetering van de organisatie kan worden gerealiseerd, mits de afspraken goed worden geborgd. Het zogeheten ‘Deming wheel’ bestaat uit het Plan-Do-Check-Act concept (PDCA): 

• Plan: dit gaat over de huidige werkzaamheden. De organisatie maakt een plan van aanpak voor verbetering van de huidige werkzaamheden met daarbij behorende doelstellingen. 
• Do: de geplande verbeteracties worden uitgevoerd. Het is daarbij belangrijk dat het resultaat ook gemeten kan worden. 
• Check: door het resultaat te analyseren en te vergelijken met de eerdere situatie kan deze getoetst worden aan de hand van vastgestelde doelstellingen. 
• Act: hier worden de resultaten bijgesteld en geoptimaliseerd. 

ISO 45001 stelt, naast deze uitvoeringscyclus, ook eisen aan de resultaten van het arbomanagementsysteem:

• Continu verbeteren van de G&VW prestaties
• Beheersing van de G&VW risico’s als gevolg van de activiteiten van de organisatie
• Voldoen aan de van toepassing zijnde wet- en regelgeving

De eisen van de ISO 45001 norm zijn verdeeld over zeven hoofdstukken: 

1. Context van de organisatie ???

• Begrijpen van de organisatie en haar context 
• Begrip van de behoeften en verwachtingen van belanghebbenden van het toepassingsgebied van het arbomanagementsysteem
• Het arbomanagementsysteem op zich

2. Context van de organisatie

• Leiderschap en toewijding 
• Arbobeleid 
• Organisatorische rollen 
• Participatie en consultatie 

3. Planning

• Acties om risico’s te adresseren die verbonden zijn aan bedreigingen en kansen 
• Arbodoelstelling en planning om die te bereiken

4. Ondersteuning

• Middelen 
• Bewustzijn 
• Informatie en communicatie 
• Gedocumenteerde informatie 

5. Uitvoering

• Planning en beheer van uitvoering 
• Beheer van wijzigingen 
• Uitbesteding 
• Inkoop 
• (Onder)aannemers 
• Voorbereid zijn op noodsituaties en reactie 

6. Evaluatie van de prestaties

• Monitoring, meting, analyse en evaluatie 
• Interne audit 
• Management review 

7. Verbetering

• Incident, non-conformiteit en corrigerende maatregelen 
• Continue verbeteringen 

Van OHSAS 18001 naar ISO 45001 

OHSAS 18001 werd in 1999 ontwikkeld omdat er grote behoefte was aan een norm voor arbomanagementsystemen. Op internationaal niveau was er nog onvoldoende steun voor het ontwikkelen van een norm. Daarmee werd QHSAS 18001 een nationale geaccepteerde norm. Met de komst van ISO 45001 in maart 2018 werd de OHSAS 18001 overbodig. 
ISO 45001:2018 is gebaseerd op de zogenoemde ‘High Level Structure’ voor nieuwe ISO normen. Hierdoor sluit de ISO 45001 goed aan op normen zoals ISO 9001:2015 en ISO 14001:2015. 
ISO 45001 wordt ook wel OHSAS 45001 genoemd. Het gebruik van de term OHSAS 45001 klopt echter niet. De juiste term is ISO 45001. 
Organisaties met een OHSAS 18001 certificaat hebben tot 30 september 2021 de tijd om over te stappen op ISO 45001. Deze termijn is met zes maanden verlengd door COVID-19.  

OHSAS 18001 ISO 45001 

ISO 45001 heeft een aantal belangrijke verschillen met OHSAS 18001: 

• De stakeholders worden benoemd, dat zijn de partijen die invloed hebben (of belang bij) op de organisatie
• Het begrip arbeider dient centraal te staan. 
  Leiderschap; er is meer aandacht voor de rol en de accountability (ook wel toerekenbaarheid) van de directie. Ook moeten de QHSE-doelstellingen beter geïntegreerd zijn met de bedrijfsdoelstellingen. 
• Processen worden beschreven, de procedures zijn daarentegen niet verplicht. De processen moeten worden gedocumenteerd. De processen van toeleveranciers dienen beheerst te worden (dit laatste is overigens nog wel een discussiepunt binnen de normcommissie). 
• Competenties; er is minder aandacht voor training en opleiding, maar meer aandacht voor bekwaamheid. 
• Risico’s én kansen; er zijn meer mogelijkheden om kans- en risico gestuurd te denken. 
• Er is meer aandacht voor continue verbeteringen; hier wordt een apart hoofdstuk aan gewijd. 
• Arbeidshygiënische strategie (AHS); er is meer aandacht voor het afwegen van maatregelen conform de arbowetgeving.
• Cultuur met betrekking tot arbomanagement: dit dient beschreven te worden door middel van een audit. 
• Safety Performance Indicators (deze indicators bieden inzicht in de kwaliteit van veiligheid gerelateerde onderwerpen) moeten opgenomen worden in de norm (dit schrijft de Nederlandse normcommissie voor). 

Voordelen ISO 45001 certificering 

Het behalen van het ISO 45001 certificaat brengt vele voordelen met zich mee: 

• Neerzetten van een werkwijze waaruit verbetering volgt 
• De veiligheid en gezondheid op de werkvloer is aantoonbaar aan opdrachtgevers en klanten: als organisatie toon je aan dat je aan alle eisen uit de norm voldoet 
• Het is een essentieel onderdeel in het MVO-beleid 
• Verbetering van de werkomstandigheden zorgt voor gemotiveerde medewerkers 
• Daling van het verzuimpercentage pakt financieel gunstig uit
• Het behaalde certificaat kan ingezet worden als communicatiemiddel: zoals bij aanbestedingen 

Lees verder in het ISO 45001 stappenplan hoe je tot ISO 45001 certificering kunt komen.