De Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet) bestaat sinds 1 januari 1980. Deze wet werd ingevoerd om de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werknemers in Nederland te verbeteren.
De Arbowet verplicht werkgevers te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en bevat onder andere regels over risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), preventie-medewerkers, samenwerking met arbodiensten en medezeggenschap van werknemers.
Sinds de invoering is de wet meerdere keren aangepast, bijvoorbeeld in:
1994 – introductie van de verplichting tot het opstellen van een RI&E
2007 – invoering van de arbocatalogus
2017 – versterking van de positie van de preventiemedewerker en bedrijfsarts
De Arbowet vormt het wettelijke fundament voor gezond en veilig werken. Toch worstelen veel organisaties met de praktische invulling ervan. Voldoen aan de regels betekent nog niet dat de risico’s daadwerkelijk worden beheerst.
De Arbowet verplicht elke werkgever tot het uitvoeren van een actuele risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), inclusief een Plan van Aanpak. Maar in de praktijk blijkt dat de inhoudelijke kwaliteit van RI&E’s sterk verschilt. Vooral kleinere bedrijven hanteren vaak verouderde documenten of generieke formats zonder voldoende diepgang.
Een belangrijk punt binnen de Arbowet is de toetsing van de RI&E. Dit is verplicht, tenzij gebruik wordt gemaakt van een erkend branchemodel bij minder dan 25 werknemers. Een gecertificeerde Kerndeskundige, zoals een arbeidshygiënist of veiligheidskundige toetst de RI&E. Helaas wordt deze stap in de praktijk (te) vaak overgeslagen of slap uitgevoerd.
Ook het benoemen van een preventiemedewerker is wettelijke eis. Zonder heldere rol, mandaat en ondersteuning blijft deze functie vaak symbolisch. Zo ontstaat een situatie waarin men voldoet aan de wet, maar risico’s onverminderd blijven bestaan. En incidenten terugkeren op de werkvloer, zoals pijnlijk blijkt uit ongevallenregistratie van veel bedrijven.