Omnibus-pakket: nieuwe versoepelingen in de CSRD en de impact op duurzaamheids-rapportage

Wat is de Omnibus?  

De Omnibus is een wetgevend pakket dat gepresenteerd is samen met de aanstelling van de nieuwe Europese Commissie Von der Leyen II. Dit wetgevend pakket is ontstaan na de publicatie van het Draghi Rapport, waarin kritiek werd geleverd op de coherentie en administratieve lasten van de duurzaamheidswetgeving van de EU.  

De Omnibus is deel van een breder Competitive Compass van de EU dat als doel heeft om de aanbevelingen van het Draghi Rapport te implementeren en de concurrentiepositie van Europa te versterken. Het uitgangspunt hierbij is een versimpeling en verbeterde afstemming van onder andere de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en de EU Taxonomie.  

Op 26 februari zijn de definitieve maatregelen bekendgemaakt, nadat deze twee dagen eerder waren uitgelekt. Deze maatregelen zorgen niet alleen voor een versimpeling, maar vooral voor een deregulering van het bedrijfsleven. Hieronder staan de belangrijkste veranderingen toegelicht. 

CSRD: minder bedrijven rapportage-plichtig 

De belangrijkste aanpassing die de Europese Commissie heeft doorgevoerd is het verhogen van de drempel voor rapportageplichtige bedrijven. Waar men eerst moest voldoen aan twee van de drie voorwaarden (>50 miljoen omzet, >25 miljoen op de balans of >250 werknemers), is deze versoepeld naar meer dan 1.000 medewerkers en >50 miljoen omzet of >25 miljoen op de balans.  

Het gros van de middelgrote ondernemingen wordt hiermee ontzien en voor beursgenoteerde MKB-bedrijven bestaat zelfs helemaal geen verplichte rapportage meer. In de praktijk betekent dit dat 80% van de bedrijven die oorspronkelijk onder de wetgeving vielen, niet langer rapportageplichtig zijn.  

Daarnaast introduceert de Europese Commissie ‘targeted assurance guidelines’, waardoor de verplichte externe verificatie van duurzaamheidsrapportages minder belastend wordt. De ESRS zullen worden vereenvoudigd om de datapunten behapbaar te maken.

Een andere cruciale wijziging is de beperking van informatie-uitvragen binnen de waardeketen. Bedrijven hoeven minder diepgaande onderzoeken te verrichten naar de impact van hun leveranciers en partners. Daarnaast komen de sectorspecifieke ESRS-standaarden te vervallen, wat bedrijven meer vrijheid geeft in hun rapportage. 

Tenslotte zal de VSME een leidende en beschermende rol gaan spelen bij het beschikbaar maken van duurzaamheidsinformatie.  

CSDDD: due diligence sterk ingeperkt 

Naast de ingrijpende wijzigingen in de CSRD is ook de CSDDD sterk afgezwakt. Bedrijven zijn alleen verplicht om onderzoek te doen bij directe leveranciers, waardoor er nauwelijks oog is voor de bredere impact in en van hun waardeketen. Daarnaast is de verplichting om zakelijke relaties te beëindigen bij overtredingen nu een ‘last resort’. 

Verder worden stakeholders nauwer gedefinieerd en zijn financiële instellingen volledig vrijgesteld van due diligence-verplichtingen. Dit houdt in dat banken en investeerders hun investeringen en leningen niet hoeven te toetsen op duurzaamheidsrisico’s. 

Wat nu? 

De Europese Commissie heeft met deze wijzigingen de reikwijdte en daarmee de effectiviteit van haar duurzaamheidswetgeving sterk afgezwakt. Waar de CSRD en de CSDDD juist een fundament legde in een landschap van uiteenlopende interpretaties en standaarden op het gebied van duurzaamheid, kiest de EU nu meer voor deregulering dan voor versimpeling en transparantie.

Het laatste woord hierover is echter nog niet gezegd. Individuele lidstaten kunnen ervoor kiezen om een strengere wetgeving te handhaven. Daarbij zien we ook dat veel bedrijven en maatschappelijke organisaties behoefte hebben aan een eenduidig, langetermijnvisie op de transitie richting een duurzame economie. Een goed voorbeeld hiervan is de brief die de Maatschappelijke Alliantie, een samenwerkingsverband van brancheorganisaties, VNO-NCV, vakbonden en NGO’s, heeft gestuurd naar het kabinet met de oproep voor continuïteit in het klimaatbeleid.  

Kansen voor jouw organisatie

Duurzaamheid zal dus niet zomaar van de agenda verdwijnen. Klanten, investeerders en consumenten zullen echter blijven aandringen op inzicht in de impact van jouw bedrijf.  Met het wegvallen van een verplichting ligt er dan ook een kans om je nog sterker te profileren zonder de administratieve rompslomp. Het geeft de vrijheid om te focussen op waar het echt toe doet, namelijk het verbeteren en toekomstbestendig maken van jouw organisatie. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over de impact van het Omnibus-pakket op jouw organisatie.