Veiligheid verbeteren met VCA of Safety Culture Ladder? De verschillen en overeenkomsten

VCA: veiligheid waarborgen via regels en procedures

Het VCA-certificaat (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers) richt zich op het waarborgen van veiligheid, gezondheid en milieu door het naleven van regels en procedures. Het is een checklist waarmee bedrijven aantonen dat zij voldoen aan de wettelijke en aanvullende veiligheidsvoorschriften en risicobeheersing op orde hebben.

De audit voor VCA is een systeemaudit gericht op veiligheidsprocessen en procedures. VCA is vooral populair onder aannemers en bedrijven in de bouw, industrie en techniek

Wijziging VCA: leiderschapsvaardigheden en VCA-MAX

Recent zijn er aanpassingen doorgevoerd in het VCA-certificatieschema. Zo moeten bedrijven sinds 1 juli 2025 leiderschapsvaardigheden expliciet benoemen in functieomschrijvingen en beoordelen. Hiermee wordt de verantwoordelijkheid van leidinggevenden op het gebied van veiligheid meer geborgd.

Daarnaast is er een facultatieve module ontwikkeld die de traditionele VCA-systemen combineert met aandacht voor gedrag en veiligheidscultuur. Waar de reguliere VCA zich vooral richt op systemen en procedures, legt VCA-MAX extra nadruk op houding, gedrag en veiligheidsbewustzijn. Bedrijven kunnen hiermee kiezen voor een combinatiecertificaat, wat aansluit bij de wens om veiligheid op een meer geïntegreerde manier te benaderen.

Safety Culture Ladder: meten en ontwikkelen van veiligheidscultuur

De Safety Culture Ladder (SCL) gaat verder dan regels en procedures. Dit instrument meet en ontwikkelt de veiligheidscultuur binnen organisaties. De focus ligt op gedrag, motivatie en leiderschap en de algemene cultuur rondom veiligheid. De audit is gericht op waarden, houding en gedrag van alle medewerkers. Door middel van interviews en observaties wordt inzicht verkregen in het veiligheidsbewustzijn en betrokkenheid van de medewerkers en management.

De SCL is generiek toepasbaar in alle sectoren en wordt ook steeds vaker gebruikt door opdrachtgevers en dienstverleners. Het meet het volwassenheidsniveau van de veiligheidscultuur en verdeelt die onder in vijf treden. Hoe hoger op de ladder, hoe meer vertrouwen en verantwoordelijkheid er is over veiligheid.

Toegevoegde waarde in de praktijk

VCA voorziet in het fundament: het op orde hebben van veiligheidssystemen. De SCL bouwt daarop voort door leiderschap te versterken en gedrag te bekrachtigen en te begrenzen. Dit is van groot belang, want alleen systemen zijn niet voldoende om veiligheid duurzaam te borgen.

Conclusie: VCA en SCL vullen elkaar goed aan

VCA en de Safety Culture Ladder vullen elkaar uitstekend aan. VCA zorgt voor een solide basis van veiligheidssystemen, terwijl de SCL de cultuur en het gedrag binnen organisaties naar een hoger niveau tilt. Samen helpen ze organisaties niet alleen veiliger te werken, maar ook veiliger te denken en te handelen. VCA en SCL 2.0 zijn beide instrumenten die organisaties helpen veiliger te werken, met een focus op certificering, bewustwording en continue verbetering. Ze worden allebei vaak (los of naast elkaar) gebruikt als eis bij aanbestedingen en contracten, maar doen dit vanuit verschillende invalshoeken (regels vs. cultuur).

Samengevat: de belangrijkste verschillen tussen VCA en SCL