Zero death: geen doden of zieken meer door slechte arbeidsomstandigheden. Dat is het doel in de Arbovisie 2040 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die nu bij de Tweede Kamer ligt. Maar hoe breng je de arbeidsrisico's in je bedrijf in kaart én tref je de nodige (preventieve) maatregelen? Dat kan aan de hand van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E).
Als werkgever weet je waarschijnlijk dat het wettelijk verplicht is om een Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) op te stellen voor je bedrijf. Uit het zojuist verschenen rapport Arbovisie 2040 blijkt dat dit tóch bij veel organisaties niet goed geregeld is. Zij volgen de arbobeleidscyclus bijvoorbeeld niet systematisch genoeg, of hebben niet alle belangrijke risico’s opgenomen in de RI&E. Die trend moeten we doorbreken, stelt het kabinet in de Arbovisie, als we naar zero death in 2040 willen. Maar hoe doe je dat?
Online zijn er talloze handleidingen, tools en sjablonen te vinden voor de RI&E. Helaas zijn dit vaak standaardproducten die voor algemeen gebruik zijn ontworpen en daardoor vrij oppervlakkig zijn. Zo’n standaard RI&E van het internet is echter nooit voldoende. De RI&E moet toegespitst zijn op de risico's van de werkzaamheden binnen jouw organisatie. Voor veel sectoren bestaat er wel een branche-RI&E, die specifiek is ingericht op de risico's die in die bepaalde branche kunnen voorkomen, maar dit alleen zal nooit voldoende zijn. Een RI&E moet namelijk volledig, betrouwbaar én actueel zijn.
Wat is actueel? Een RI&E moet opnieuw opgesteld en getoetst worden als er grote (organisatorische) veranderingen plaatsvinden. En hoe maak je de RI&E volledig en betrouwbaar? Betrek in ieder geval je medewerkers voldoende (bijvoorbeeld door middel van enquêtes en interviews) en zorg ervoor dat de meest recente wetenschappelijke inzichten, professionele dienstverlening en technische standaarden worden toegepast. En nee, dat lukt je dus nooit met een 'standaard' branche-RI&E...
De Arbeidsomstandighedenwet legt niet vast hoe je precies de RI&E moet uitvoeren, maar stelt wél specifieke eisen aan de inhoud ervan. We delen hieronder zes belangrijke eisen.
Eis 1: De RI&E moet een overzicht geven van de risico's die (nauw) verbonden zijn aan het werk.
Eis 2: De RI&E moet de gevaren en de genomen maatregelen om deze risico's te verminderen tot in detail beschrijven.
Eis 3: De RI&E moet daarnaast speciale aandacht besteden aan de risico's voor specifieke groepen werknemers, bijvoorbeeld nieuwe medewerkers.
Eis 4: Het verslag moet informatie bevatten over hoe werknemers toegang hebben tot bijvoorbeeld een bedrijfsarts.
Eis 5: In de RI&E moet een plan van aanpak staan met maatregelen om de risico's te voorkomen of te verminderen.
Eis 6: Voor elke maatregel in het plan van aanpak moet worden aangegeven wanneer deze zal worden uitgevoerd.
Goed om te weten: bij het inventariseren van risico's is het cruciaal om zowel te leren van incidenten uit het verleden als gebruik te maken van de meest recente gegevens over de lopende bedrijfsprocessen. Met deze aanpak bekijk je je bedrijf door een kritische lens en ga je op zoek naar alles wat potentieel gevaarlijk is of een risico vormt voor je medewerkers.
Dat is een interessante vraag met niet echt een eenduidig antwoord... De Arbeidsomstandighedenwet vermeldt niet specifiek wanneer een herziening of update van de RI&E nodig is. Het is wel vereist dat het document wordt aangepast wanneer de praktijk daar aanleiding toe geeft, zoals bij veranderingen in werkmethoden of werkomstandigheden.
Een RI&E moet te allen tijde een actueel, betrouwbaar en volledig beeld geven van de arbeidsrisico's binnen het bedrijf. Door gebruik te maken van een zogenaamd onderhoudscontract ondervang je dit: een expert op dit gebied kijkt jaarlijks (en vaker als dat nodig is) met je mee! Hij of zij houdt bijvoorbeeld ook de veranderingen op het gebied van wet- en regelgeving nauwlettend in de gaten; zo weet je zeker dat jouw RI&E echt aan alle eisen voldoet!
Met een RI&E onderzoek je risico's globaal, maar soms zijn er signalen dat je bedrijfsspecifieke gevaren uitgebreider moet onderzoeken. Denk bijvoorbeeld aan risico's die te maken hebben met:
Als de situatie bij jouw organisatie duidelijk vraagt om zo'n verdiepend onderzoek, maar je doet dit niet, dan is jouw RI&E niet volledig.
Breng je RI&E naar een next level door ook de onderliggende factoren, ook wel bekend als basisrisicofactoren (BRF's), gedetailleerd te beschrijven. De essentiële vraag hierbij is: "Wat heeft geleid tot de vastgestelde risico's op de werkplek?" Een écht goede RI&E biedt aanbevelingen om de fundamentele oorzaken aan te pakken. Je kunt bijvoorbeeld gebruikmaken van de PRISMA-methode. Die brengt het ontstaan van een incident in beeld in de vorm van een oorzakenboom en gaat uit van organisatorische, gedrags- en technische factoren.
Door het opstellen en bijhouden van een actuele RI&E krijg je als werkgever waardevolle inzichten in de risico's binnen je bedrijf. Hierdoor kun je vervolgens gepaste maatregelen nemen om deze risico's tot een minimum te beperken. Met een RI&E waarborg je niet alleen de veiligheid en gezondheid van je medewerkers, maar creëer je ook een aangename werkomgeving. Bovendien beschermt een actuele RI&E je tegen boetes van de Arbeidsinspectie en versterkt deze je positie als werkgever in geval van discussie over de naleving van je zorgplicht.
De affiniteit met veiligheid en welzijn is er voor Dionne altijd al geweest. In haar functie als Occupational Health & Safety adviseur kan ze dat nu combineren. Je kunt bij haar terecht voor vragen over het opstellen van de RI&E, medewerker onderzoeken en het opstellen van een PSA/Arbobeleid.
6 artikel(en)
Heb je hulp of advies nodig bij het opstellen van een complete RI&E? Neem contact met ons op. We helpen je graag verder.
