Verzuim verlagen met RI&E in de zorg

Grensoverschrijdend gedrag in de zorg

In de zorg komt seksueel overschrijdend gedrag ruim 75 keer vaker voor dan gedacht. Dat blijkt uit cijfers van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Vorig jaar kwamen er bij de IGJ 330 meldingen binnen, maar de overgrote meerderheid van mensen die grensoverschrijdend gedrag ervaren, maakt daar geen melding van. Volgens het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum ligt het totaal aantal slachtoffers op zo’n 25.000. Daarbij gaat het om meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, (online) seksuele intimidatie, aanranding of verkrachting.

Deze incidenten hebben een negatief effect op het veiligheidsgevoel van zorgpersoneel, wat het verzuim en verloop weer aanwakkert. Een RI&E kan de specifieke situatie in jouw zorginstelling beter aan het licht brengen.

Zo werkt een RI&E

Elke zorginstelling in Nederland moet een RI&E uitvoeren. Hiermee beoordeel je of het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor het personeel. Binnen de zorg geldt de RI&E-verplichting onder meer voor ziekenhuizen, verpleeghuizen, thuiszorgorganisaties en GGZ-instellingen. De resultaten van de zorginstelling moeten schriftelijk worden vastgelegd.

De RI&E moet ook een plan van aanpak bevatten. Hierin staat welke concrete maatregelen een werkgever moet nemen om de risico’s te beperken of te voorkomen. Ook moet de RI&E een overzicht bevatten van eerdere arbeidsongevallen.

De RI&E in een zorginstelling in vijf stappen

Een RI&E bestaat over het algemeen uit vijf verschillende stappen:

1. Risico-inventarisatie: de arbeidsrisico’s worden in kaart gebracht. Dit gebeurt onder andere via gesprekken met medewerkers, een rondgang door de zorglocatie en analyse van relevante documenten.
   
   
2. Risico-evaluatie: de bevindingen uit de inventarisatie worden beoordeeld en verwerkt in een rapportage. Risico’s worden ingedeeld op basis van ernst en waarschijnlijkheid.
   
   
3. Plan van aanpak: hierin staan de te nemen maatregelen, wie waarvoor verantwoordelijk is en binnen welke termijn deze worden uitgevoerd. Ook wordt rekening gehouden met wet- en regelgeving in de zorg.
   
   
4. Toetsing: de RI&E wordt beoordeeld door gecertificeerde deskundigen. De toetsingseisen staan in het Arbobesluit. Kader heeft deskundigen, met ruime ervaring in de zorgsector, die deze toets kunnen uitvoeren.
   
   
5. Uitvoering: na toetsing komt een adviseur van Kader langs om de uitkomsten te bespreken. Is er aanvullend onderzoek nodig? Dan voeren we dat ook uit. De uitvoering van het RI&E-plan is niet verplicht, maar wordt wel gecontroleerd door de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Meer weten over elke stap? Bekijk onze pagina over het RI&E stappenplan.

Specifieke risico’s binnen de zorgsector

De risico’s in de zorg wijken af van die in bijvoorbeeld de bouw of het onderwijs. Zorgmedewerkers hebben te maken met een intensieve werkomgeving, waarin zowel de fysieke als mentale belasting soms groot is. Veelvoorkomende risico’s in de zorg zijn:

• Psychosociale arbeidsbelasting (PSA): hoge werkdruk, agressie van cliënten of familieleden, emotionele belasting.
• Fysieke belasting: tillen en verplaatsen van patiënten, langdurig staan of lopen, onregelmatige werktijden, wisselende dag- en nachtdiensten.
• Biologische risico’s: besmettingsgevaar door contact met lichaamsvloeistoffen of infectieziekten.
• Prik- en snijincidenten: risico’s bij het werken met injectienaalden of scherpe instrumenten.
• Onveilige werkomgeving: gladde vloeren, gebrekkige verlichting of obstakels op de werkvloer.
• Brandveiligheid en evacuatie: extra aandacht nodig door aanwezigheid van minder mobiele patiënten.

Wie is verantwoordelijk voor RI&E binnen de zorg?

De verantwoordelijkheid voor een RI&E ligt bij de werkgever of het bestuur van de zorgorganisatie. Vaak is er binnen de organisatie een preventiemedewerker aangesteld die betrokken is bij het opstellen en uitvoeren van de RI&E. In grotere zorginstellingen is ook vaak een arbocoördinator of veiligheidsteam actief.

De voordelen van een RI&E voor jouw zorginstelling

Naast de wettelijke verplichting, biedt een RI&E ook belangrijke voordelen voor je organisatie en medewerkers:

• Meer veiligheid: de veiligheid van cliënten en medewerkers neemt toe. Dit draagt ook bij aan het werkplezier en het imago van je organisatie.
• Voorkomen van verzuim en incidenten: door risico’s tijdig in beeld te brengen en te verminderen, verklein je de kans op ongevallen en ziekteverzuim. Dat is niet alleen beter voor de zorgkwaliteit, maar ook kostenbesparend.
• Een maatwerk advies: elke zorginstelling is anders. Kader stelt een RI&E altijd op maat op, afgestemd op de grootte, het soort zorg, type zorginstelling en specifieke werkomstandigheden.
• Meer betrokkenheid van medewerkers: medewerkers die actief betrokken worden bij het RI&E-proces zijn zich bewuster van risico’s. Dit draagt bij aan een gezonde en positieve veiligheidscultuur.

Gebruik onze RI&E-checklist om je goed voor te bereiden

Voordat je een RI&E laat uitvoeren, kun je zelf alvast aan de slag. Met de praktische RI&E-checklist van Kader controleer je of je organisatie voldoet aan de wetgeving rond veilige en gezonde werkomstandigheden. Let op: de checklist is slechts een hulpmiddel, en geen vervanging van een volledige RI&E door een gecertificeerd deskundige.

Kom je punten tegen die (nog) niet op orde zijn? Geen zorgen: de experts van Kader staan voor je klaar om je verder te helpen.

Kader ondersteunt zorginstellingen bij elke type RI&E

De specialisten van Kader kunnen je op verschillende manieren ondersteunen op het gebied van RI&E:

1) Nieuwe RI&E opstellen

Heb je nog geen RI&E of is je zorginstelling recent veranderd (bijvoorbeeld door groei of fusie)? Kader begeleidt je van A tot Z bij het opstellen van een actuele en volledige RI&E.

2) Bestaande RI&E toetsen

Is je zorginstelling al in het bezit van een RI&E, maar twijfel je of hij nog voldoet aan de laatste eisen? Laat hem door Kader toetsen. Onze specialisten hebben ruime ervaring in het opzetten, onderhouden en toetsen van RI&E’s. Wij zorgen dat je zorginstelling blijft voldoen aan alle geldende wet- en regelgeving, zodat jij je bezig kunt blijven houden met de dagelijkse werkzaamheden.

3) Verdiepend onderzoek naar aanleiding van analyse

Soms komt uit een RI&E naar voren dat er nog verdiepend onderzoek nodig is, bijvoorbeeld naar de Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA). Uit de RI&E kan blijken dat medewerkers bijvoorbeeld last hebben van hoge werkdruk, een verstoorde werk-privé balans of ongewenste omgangsvormen. Een PSA-onderzoek kan  meer inzicht geven. Bovendien is dit verplicht als blijkt dat de RI&E dit inzicht niet of onvoldoende heeft geboden.  

Dit geldt ook voor het Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO). Je kunt een MTO apart laten uitvoeren, of combineren met een RI&E.

Bij beide opties kan Kader je volledig ondersteunen.

Neem contact op