Verzuim verlagen met RI&E in het onderwijs

Tekorten en incidenten in het onderwijs

In het onderwijs is sprake van grote personeelstekorten. Voor scholen is het daarom belangrijk om verzuim tegen te gaan en personeelsverloop te verlagen. Daarnaast zijn er steeds meer heftige incidenten op scholen. In juni 2024 kreeg de Inspectie van het Onderwijs het hoogste aantal meldingen ooit binnen van heftige incidenten op middelbare scholen. Dat waren er 370 in de vier maanden daarvoor, ten opzichte van 280 in dezelfde periode in 2023. Dit ging om onder meer drugsverkoop in het fietsenhok, vechtpartijen en in één geval zelfs om prostitutie op het toilet.  

Deze incidenten hebben een negatief effect op het veiligheidsgevoel van personeel. Daarnaast leidt het tot meer werkstress. Aan de hand van een RI&E, in samenhang met een PSA, kun je een plan maken om de situatie op scholen te verbeteren. En daarmee kun je verloop, personeelstekorten en incidenten verminderen. 

Zo werkt een RI&E 

Elke werkgever moet een risico-inventarisatie uitvoeren om te beoordelen of het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor medewerkers. Dat geldt dus ook voor organisaties die actief zijn in het onderwijs, zoals scholen. De resultaten van de risico-inventarisatie moeten schriftelijk worden vastgelegd. 

Daarnaast moet de RI&E een plan van aanpak bevatten. Hierin staat welke concrete maatregelen een werkgever moet nemen om de risico’s aan te pakken. In de RI&E moeten ook eventuele arbeidsongevallen uit het verleden worden opgenomen.

De RI&E in vijf stappen 

Een RI&E bestaat uit vijf verschillende stappen: 

1. Risico-inventarisatie: de arbeidsrisico’s worden in kaart gebracht. Dat gebeurt onder meer door interviews met leraren, documentatiestudies en een rondgang in de school.
    
2. Risico-evaluatie: de knelpunten die bij de inventarisatie zijn gevonden, worden beoordeeld en verwerkt in de RI&E rapportage.  
   
   
3. Plan van aanpak: hierin staan concrete maatregelen, verantwoordelijken en termijnen. Ook worden eventuele risico’s benoemd en wordt rekening gehouden met onder meer wet- en regelgeving.  
   
   
4. Toetsing: het plan wordt getoetst door gecertificeerde deskundigen. De eisen voor deze toetsing zijn opgenomen in het Arbobesluit. Kader heeft de juiste deskundigen in huis om deze toets uit te voeren. 
   
   
5. Uitvoering: na de toetsing komt een adviseur van Kader langs om de bevindingen toe te lichten. Soms is er aanvullend, verdiepend onderzoek nodig. Het uitvoeren van het RI&E plan van aanpak is niet vrijblijvend, maar wordt gehandhaafd door de Nederlandse Arbeidsinspectie. 

Een uitgebreidere toelichting op iedere stap, vind je op onze pagina over het RI&E stappenplan.

Welke risico’s in het onderwijs hebben invloed op een RI&E? 

In het onderwijs spelen andere risico’s dan bijvoorbeeld in de bouw of de zorg. Deze risico’s bepalen voor een groot deel hoe de RI&E eruit komt te zien en welk plan van aanpak er ontstaat. Voorbeelden van concrete risico’s die binnen onderwijsinstellingen spelen, zij onder meer: 

• Psychosociale arbeidsbelasting (PSA): hoge werkdruk, agressie en pesten.  

• Fysieke belasting: tillen van jonge kinderen, langdurig staan. 

• Ongevalsrisico’s: uitglijden, vallen, ongelukken met gereedschap (bijv. bij techniek- of scheikundelessen ). 

• Binnenklimaat en geluid: slechte ventilatie, lawaaiige lokalen. 

• Brandveiligheid en ontruiming: hoe kan bij een calamiteit iedereen het gebouw zo snel en veilig mogelijk verlaten?  

Verantwoordelijkheid RI&E binnen het onderwijs 

De verantwoordelijkheid om een RI&E uit te laten voeren, ligt bij de (school)bestuurder. Dat kan ook het bestuur van een stichting zijn waar de school onder valt. Een eventuele preventiemedewerker van de onderwijsinstelling speelt een belangrijke rol in het laten opstellen en uitvoeren van de RI&E. 

De vier voordelen van een RI&E in het onderwijs 

Naast dat een RI&E wettelijk verplicht is, heeft het ook verschillende voordelen voor de onderwijsinstelling: 

1. Meer veiligheid: met een RI&E verbetert de veiligheid van je onderwijsorganisatie. Zowel leerlingen als medewerkers werken in een veilig(ere) omgeving, wat hun werkgeluk ook ten goede komt.
   
   
2. Een tijdig overzicht van risico's: je brengt risico’s en andere problemen op tijd in kaart. Daarmee voorkom je ongevallen en ziekteverzuim. Ook is dit vanuit financieel oogpunt vaak voordeliger. Blijkt bijvoorbeeld uit een RI&E dat de werkdruk te hoog is? Dan kun je direct maatregelen nemen om deze te verlagen. Op die manier voorkom je op tijd dat personeel uitvalt en je misschien halsoverkop op zoek moet gaan naar (duurdere) zzp’ers. 
   
   
3. Een advies op maat: elke onderwijsinstelling is anders. Een RI&E wordt door Kader altijd specifiek voor jouw situatie gemaakt. 
   
   
4. Grotere betrokkenheid medewerkers: een RI&E kan zorgen voor meer betrokken medewerkers. Door hen op de hoogte te houden van het hele proces, zijn ze bewuster bezig met risico’s en oplossingen. Dat draagt bij aan een positieve veiligheidscultuur. 

Gebruik onze RI&E-checklist om je goed voor te bereiden  

Voordat je een RI&E laat uitvoeren, kun je als onderwijsinstelling zelf ook al in actie komen. Kader heeft een praktische RI&E checklist opgesteld, waarmee je zelf beoordeelt of je organisatie voldoet aan de wetgeving op het gebied van arbeidsveiligheid en een gezonde werkomgeving. Deze checklist vind je hier.  
Goed om te weten dat dit slechts een richtlijn is, en geen vervanging van een RI&E door een gecertificeerde deskundige.  

Voldoe je nog niet aan alle punten? Geen zorgen: de experts van Kader kunnen je op weg helpen. Wij kunnen op korte termijn hulp bieden om te zorgen dat je aan alle RI&E-eisen voldoet.

Drie manieren waarop Kader je ondersteunt 

De experts van Kader kunnen je op verschillende bijstaan op het gebied van RI&E: 

1. Nieuwe RI&E opstellen
   Heb je nog nooit een RI&E laten uitvoeren? Kader kan je van begin tot eind hierbij begeleiden. Van risico-inventarisatie tot uitvoering en alles daar tussenin: we helpen je onderwijsinstelling om volledig RI&E-proof te worden.
    
2. Bestaande RI&E toetsen
   Is jullie school al in het bezit van een RI&E maar wil je weten of deze nog voldoet aan de huidige wet- en regelgeving? Laat hem bij Kader toetsen. Onze specialisten hebben ruime ervaring in het opzetten, onderhouden en toetsen van RI&E’s. Wij zorgen dat jullie blijven voldoen aan alle geldende wet- en regelgeving, zodat jij je bezig kunt blijven houden met de dagelijkse werkzaamheden.  
   
   
3. Verdiepend onderzoek naar aanleiding van analyse
   Soms blijkt na een RI&E dat er nog verdiepend onderzoek nodig is. Ook daarbij kan Kader je helpen. Een voorbeeld hiervan is Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA). Uit de RI&E kan blijken dat medewerkers bijvoorbeeld last hebben van hoge werkdruk, een verstoorde werk-privé balans of ongewenste omgangsvormen. Een PSA-onderzoek kan meer inzicht geven. Bovendien is dit verplicht als blijkt dat de RI&E dit inzicht niet of onvoldoende heeft geboden.
   
   Je kunt ook een Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) laten uitvoeren. Dit kun je apart doen, maar je kunt een MTO ook combineren met een RI&E. Beide opties zijn mogelijk met hulp van Kader.

Neem contact op