Richtlijn Arbeidsmiddelen

De Richtlijn Arbeidsmiddelen is ontwikkeld om veilig en gezond te kunnen werken met arbeidsmiddelen (zoals gereedschappen, apparaten, machines en installaties die gebruikt worden op de arbeidsplaats). Deze arbeidsmiddelen dienen in goede staat te verkeren en op de juiste wijze te worden gebruikt. Met deze Richtlijn Arbeidsmiddelen wordt een minimaal veiligheidsniveau bereikt. Machines die voorzien zijn van CE markering worden niet uitgezonderd en moeten ook beoordeeld worden op veiligheid.

De Richtlijn Arbeidsmiddelen is gebaseerd op 3 principes: de Risico Inventarisatie en Evaluatie, Voorlichting van medewerkers en toezicht Onderhoud (zoals controle, inspectie en keuring). In Nederland is de Richtlijn Arbeidsmiddelen opgenomen in hoofdstuk 7 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Deze wetgeving eist van de werkgever dat deze veilige en goede arbeidsmiddelen ter beschikking stelt. De werkgever dient alles te doen wat redelijkerwijs van hem of haar verwacht mag worden om de werknemers veilig materiaal ter beschikking te stellen. Naleving van de voorschriften voor arbeidsmiddelen is een verplichting van zowel werkgevers als werknemers (voorwaarde voor de werknemer is dat hij daarvoor wel de juiste papieren heeft). Ook managementsystemen zoals VCA en ISO 45001 stellen eisen aan arbeidsmiddelen, waarmee ook wordt voldaan aan de minimale wettelijke eisen.

Risicoanalyse

De ondernemer is verplicht een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uit te voeren op de arbeidsmiddelen en de daaruit voortvloeiende aanpassingen door te voeren. Een RI&E is een tijdrovend proces en vergt veel kennis van zowel de Richtlijnen, wetgeving en de normen (de invulling aan de wetgeving). In de ‘Gebruiksfase’ van alle arbeidsmiddelen zijn eisen gesteld aan bijvoorbeeld onderhoud, periodieke inspecties en keuringen, maar ook aan opleiding en instructie van werknemers.

Uit de RI&E moet in volgorde van belangrijkheid bekeken worden of de risico’s door technische aanpassingen kunnen worden opgelost. Bij oudere machines is dit vaak lastig en is het aan te raden om organisatorische maatregelen te treffen, zoals sleutelbeheer, toegangsbeheer, of een aparte procedure. De RI&E op basis van de Richtlijn Abeidsmiddelen moet worden uitgevoerd met inachtneming van de Machinerichtlijn. De machinerichtlijn is een Europese Richtlijn en geeft regels betreffende de veiligheidscriteria waaraan machines moeten voldoen.

Normen

Bij de veiligheid van arbeidsmiddelen zijn heel veel zaken vastgelegd in normen. Deze normen geven invulling aan de in algemene zin opgestelde wetgeving. Tegenwoordig zijn dit geharmoniseerde normen. Dat betekent dat met de invulling van de norm aan de algemene wetgeving wordt voldaan. Mocht men daar van moeten afwijken, dan moet door de fabrikant en/of gebruiker bewezen worden dat op een andere wijze hetzelfde niveau van veiligheid kan worden bereikt. Naast veiligheidseisen en uitvoering van veiligheidsmaatregelen zijn ook normen opgesteld voor ergonomische eisen en afstanden aan arbeidsmiddelen. Hier wordt door middel van een CE markering op het arbeidsmiddel aangegeven dat aan de geharmoniseerde normen is voldaan. Er zijn drie verschillende typen normen: normen met globale eisen m.b.t. machineveiligheid; normen m.b.t. veiligheidsaspecten en veiligheidsaspecten voor alle machines; en normen speciaal voor bepaalde typen machines.