LOPA studie 

LOPA staat voor Layer of Protection Analysis. LOPA is een kwantitatieve methode om risico’s te analyseren en te beoordelen op een vrij eenvoudige manier.  

De LOPA methode is niet verplicht. Wel wordt een werkgever verplicht vanuit bijvoorbeeld de Arbo-wetgeving om de risico’s te inventariseren en managen. Daarbij kan LOPA helpen. 

LOPA wordt vaak gecombineerd met HAZOP (Hazard and Operability studie). 

Bij de HAZOP-methode worden de risico’s van een scenario ook beoordeeld en wordt vastgesteld of extra beveiligingslagen nodig zijn.  LOPA kan ook apart worden uitgevoerd. Dit wordt dan meestal gedaan wanneer de gevolgen groot zijn of de risico’s erg hoog en er dus meer gedetailleerde informatie nodig is. 

Een LOPA wordt door een groep van deskundigen uitgevoerd. Het is daarbij belangrijk om een ervaren voorzitter te hebben die het proces kan leiden.  

LOPA wordt toegepast in de (Petro)chemische industrie (olie en gas), voedingsmiddelen industrie en de farmaceutische industrie.

Methodiek LOPA

Voor LOPA wordt een bepaalde methodiek gevolgd, waarbij het belangrijk is dat de opdrachtgever als eerste aangeeft welke risico's toegestaan worden (bijvoorbeeld via een risicomatrix).   

Daarna moet een groep van deskundigen door de opdrachtgever worden samengesteld, die de LOPA uitvoeren.  

Wanneer de LOPA gecombineerd wordt met een HAZOP, dan moeten eerst de LOC-scenario’s (Loss of Containment) met de uiteindelijke gevolgen worden vastgesteld. Dit gebeurt aan de hand van mogelijke oorzaken. Daarna kunnen de onderstaande stappen worden toegepast. 

Welke stappen bij LOPA-methode? 

Voor de LOPA methode is het nodig om te starten met een Loss of Containment (LOC) scenario inclusief de oorzaken en gevolgen (deze komen meestal vanuit een HAZOP-studie of een vergelijkbare studie). 

• De eerste stap is om de initiële frequentie (frequentie zonder enige vorm van beveiliging) van de oorzaak te bepalen.  
  Deze kan eventueel nog worden aangepast door Enabling Conditions (EC) te identificeren. Voorbeeld van een Enabling Condition is dat het scenario alleen kan plaatsvinden in een bepaalde stap van het proces. 
• De volgende stap is om de acceptabele incident frequentie vanuit de geïdentificeerde gevolgen te bepalen (via bijvoorbeeld een gekalibreerde risicomatrix).  
• Hierna worden alle beveiligingslagen (Layers of Protection) in kaart gebracht, waarbij een beveiligingslaag als Independent Protection Layer (IPL), onafhankelijk en op de juiste manier moet kunnen reageren ten opzichte van de andere geïdentificeerde beveiligingslagen.  
• Ook kunnen eventuele Conditional Modifiers (CM) worden bepaald. Voorbeelden hiervan zijn: hoeveel tijd is een operator aanwezig, hoe groot is de kans op letsel of overlijden etc. 

Aan de hand van de bovenstaande gegevens kan berekend worden wat de totale incident frequentie is. Wanneer deze hoger is dan de acceptabele incident frequentie, dan moeten additionele beveiligingslagen worden toegevoegd. Vaak worden deze additionele beveiligingslagen uitgevoerd met een veerveiligheid of via een instrumentele beveiliging (SIL-beveiliging). 

Gevaar gebruik LOPA methode

Het gevaar bij het gebruik van de LOPA methode is dat vaak naar een gewenste waarde wordt toegerekend, waarbij Enabling Conditions en Conditional Modifiers worden ingezet die niet gegarandeerd kunnen worden. Of waarbij de geïdentificeerde IPL’s niet (geheel) onafhankelijk blijken te zijn. Dit zorgt dat de resterende risico’s verkeerd worden weergegeven (te laag). Daarom is het belangrijk om het proces op de juiste manier te doorlopen onder leiding van een ervaren voorzitter. 

Hoe kan Kader Group je helpen bij LOPA? 

Kader Group helpt je graag bij het voorzitten en uitvoeren van een veiligheidsstudie zoals LOPA. Wij hebben ervaren voorzitters die veel kennis hebben over de LOPA en/of HAZOP. 

We kunnen, als dat gewenst is, de veiligheidsstudie verwerken in het formaat aangeleverd door de opdrachtgever of in internationaal erkende softwarepakketten zoals: PHAPro of ExSILentia.