Een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) is een in de Nederlandse Arbeidsomstandighedenwet (ARBO) genoemd middel ter bevordering van veilig en gezond werken. Elk bedrijf moet door een arbodienst of arbodeskundige laten inventariseren of en hoe het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor medewerkers. Deze risico’s worden vastgelegd in een risico inventarisatie lijst. Sinds 1 januari 1994 is de RI&E arbo verplicht voor alle werkgevers met personeel. Het opstellen van de RI&E arbo is opgenomen in Artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet. Het Plan van Aanpak is een verplicht onderdeel van de arbo RI&E. In het Plan van Aanpak staat wie, wanneer, welke maatregel neemt. Uitsluitend gecertificeerde arbodiensten en gecertificeerde arbodeskundigen zijn bevoegd tot het toetsen van de kwaliteit van een RI&E arbo (dat wil zeggen het toetsen van de betrouwbaarheid en actualiteit).
Organisaties met 25 of minder werknemers die gebruik maken van een aangemeld branche RI&E-instrument, zijn niet verplicht tot deze kwaliteitstoetsing. Toetsing voor bedrijven is ook niet verplicht als het RI&E instrument is erkend in de CAO (op de site van RI&E steunpunt kan gekeken worden of er een toetsingsvrijstelling is voor het te gebruiken instrument. Bedrijven waar medewerkers in totaal minder dan 40 uur per week arbeid verrichten hoeven hun RI&E arbo niet te laten toetsen. Op de site van Arboned kan makkelijk, via een stroomschema, bepaald worden of een arbo RI&E uitgevoerd moet worden.
Bij het maken van de arbo RI&E moeten een aantal belangrijke stappen genomen worden:
Met deze stappen kan de organisatie gestructureerd de risico’s aanpakken om zo de kans op arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten en ongevallen tot een minimum te beperken.
Het is noodzakelijk dat de arbo risico inventarisatie altijd actueel is. Bij organisatorische veranderingen, zoals een nieuwe locatie, nieuwe procedure of nieuwe machines moet de arbo RI&E dan ook altijd bijgesteld worden. Om ervoor te zorgen dat de RI&E arbo ook van goede kwaliteit is, is het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een meerjarenplan gestart. De Nederlandse Arbeidsinspectie ziet strenger toe op het naleven van de RI&E-plicht. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert ook of de arbo RI&E actueel, compleet en getoetst is, inclusief het Plan van Aanpak. Zijn de Risico Inventarisatie en Evaluatie of het Plan van Aanpak onvolledig, dan kan de Inspectie hierop handhaven. Bij het ontbreken van de RI&E of het Plan van Aanpak, kan de Inspectie direct een boete opleggen. Het is verplicht om de arbo RI&E dan schriftelijk vast te leggen.
De RI&E arbo moet, voor zover aanwezig in het bedrijf, aandacht besteden aan bijzondere categorieën werknemers, zoals jeugdigen, thuiswerkers, zwangeren en werkneemsters die borstvoeding geven. De arbo RI&E moet ook aandacht besteden aan de toegang van werknemers tot een arbodeskundige. De toegang wordt bepaald in overleg tussen de werkgever en het bij de RI&E betrokken medezeggenschapsorgaan of belanghebbende werknemers. Het overleg is gebaseerd op het advies van de ingeschakelde deskundige personen of arbodienst die moeten adviseren over de voorgenomen RI&E.
Voor risico’s die te maken hebben met zware ongevallen met aanzienlijke hoeveelheden gevaarlijke stoffen moet een aanvullende RI&E worden opgesteld; een zogenaamde ARIE. In ARIE legt een werkgever schriftelijk vast hoe hij de gevolgen van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen beheerst. Een ARIE bestaat (net als de RI&E) uit dezelfde onderdelen: inventarisatie, evaluatie, Plan van Aanpak, toetsen en uitvoeren.
Het is allereerst aan het bedrijf zelf om de gevaren en risico’s te analyseren binnen de organisatie en deze op een rij te zetten in de arbo RI&E. Het bedrijf mag ook zelf het Plan van Aanpak opstellen, maar voor beiden is het bedrijf verplicht om zich bij te laten staan door één of meer deskundige werknemers, zoals de preventiemedewerker.
Namens het bedrijf/de werkgever houdt de preventiemedewerker zich bezig met het opstellen van de arbo RI&E en het Plan van Aanpak. Daarnaast werkt de preventiemedewerker samen met en adviseert aan de Ondernemingsraad (OR) of Personeelsvertegenwoordiging (PVT). Een preventiemedewerker is dus iemand die zich in het bedrijf ook bezighoudt met de veiligheid en gezondheid op de werkvloer. In kleine bedrijven (met 25 of minder werknemers) mag de werkgever zelf de preventiemedewerker zijn. De preventiemedewerker kan zich bij het opstellen van de RI&E arbo eventueel ook laten bijstaan door een externe partij zoals een arbodeskundige of een arbodienst. Maar in ieder geval moet de arbo RI&E door een gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige worden getoetst.
De preventiemedewerker kan ook de hulp inschakelen van andere werknemers in het bedrijf. Werknemers kunnen een goede bijdrage leveren aan het opstellen van de RI&E, immers zij weten het beste wat er zich op de werkvloer afspeelt. De OR of de PVT van het bedrijf heeft als vertegenwoordiger van de werknemers instemmingsrecht op het gebied van arbeidsomstandigheden. Werknemers hebben recht om de RI&E en het Plan van Aanpak in te zien. Dit inzagerecht kan worden vormgegeven door het digitaal aanbieden van de RI&E aan de werknemers of door de werknemers een kopie te geven van de RI&E. De werknemer heeft het recht om zelf een kopie te maken van de arbo RI&E.
Omdat het vaak niet mogelijk is om alle risico’s tegelijk aan te pakken, kan het inwinnen van advies van de arbodienst gewenst zijn. Het is echter niet wettelijk verplicht om de arbodienst of arbodeskundige om advies te vragen; het advies van de preventiemedewerker kan ook voldoende zijn.
Als de arbodienst of arbodeskundige om advies gevraagd wordt, dan moeten zij de arbo RI&E en het Plan van Aanpak toetsen op basis van de criteria van artikel 2.1 van de Arboregeling. Vervolgens zenden zij het toetsingsrapport aan de werkgever en de Ondernemingsraad. Het toetsingsrapport kan aanleiding zijn voor het bedrijf om het concept RI&E en Plan van Aanpak te wijzigen.
Naast de wettelijke verplichting waaraan het bedrijf direct voldoet met een arbo RI&E, zijn er meer voordelen:
Gebruik het AMS om je RI&E digitaal op te zetten en maak gebruik van de kennis van onze consultants. Neem contact met ons op.