Zo doorbreek je een taalbarrière op de werkvloer!

Om arbeidsongevallen in de bouw en industrie te voorkomen is goede arbeidsveiligheid ontzettend belangrijk. Preventie is hier een groot en essentieel onderdeel van. Maar wat als er bij het geven van veiligheidsinstructies een taalbarrière is met een aantal werknemers? In deze blog geven we 8 tips hoe je hier als leidinggevende mee om kunt gaan.

Lees hieronder verder

Volgens de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn er in Nederland 2,4 miljoen werkenden die niet in Nederland zijn geboren. Dat is ongeveer 25% van de gehele beroepsbevolking. Jaarlijks krijgt gemiddeld 2,4% van alle Nederlandse werknemers een arbeidsongeval, terwijl dit percentage bij werknemers met een migratieachtergrond op gemiddeld 3,4% ligt. Miscommunicatie door een taalbarrière kan hier een oorzaak van zijn. Hoe zorg je dat mensen die slecht of geen Nederlands spreken, je toch kunnen begrijpen en veilig aan het werk kunnen gaan?

Welke veiligheidsrisico’s ontstaan er door een taalbarrière?

Met name in de (maak)industrie en bouw werken veel anderstaligen. Soms spreken ze wel Engels, maar daar kun je zeker niet van uitgaan. En laat de miscommunicatie die een taalbarrière kan veroorzaken nou vooral in die sectoren tot een hogere kans op gevaarlijke situaties leiden. Op fabrieks- en bouwterreinen werken mensen bijvoorbeeld op hoogte of met gevaarlijke stoffen. Zij krijgen veiligheidsinformatie op allerlei verschillende manieren, met wisselend succes. Denk aan:

  • Mondelinge instructies
  • Informatie op displays
  • Werkoverleggen
  • Veiligheidsinformatie op papier
  • Uitleg van procedures
  • Tekeningen
  • Hand- en armgebaren

Een extra hindernis bij de communicatie is dat anderstaligen vanuit hun cultuur soms anders gewend zijn met hiërarchie om te gaan. “Ja, ik begrijp het”, betekent dan niet automatisch dat diegene het echt begrijpt.

Arbeidsveiligheid: wat zegt de wet?

In de Arbowet staat in artikel 8 (‘voorlichting en onderricht’) dat werkgevers doeltreffende voorlichting over veiligheid moeten geven. Gaat het toch mis, dan is bij een arbeidsongeval in vrijwel alle gevallen de werkgever verantwoordelijk voor alle schade. De opdrachtgever kan echter ook aansprakelijk worden gesteld als die bijvoorbeeld een bouwbedrijf niet goed heeft ingelicht over de risico’s op het terrein. Het doorbreken van een belemmerende taalbarrière is dus zowel voor opdrachtgevers als voor eventuele onderaannemers van belang. Maar wat kun je doen?

Welke oplossingen voor een taalbarrière zijn er?

De voorlichting bij een project is zoals de eerste steen van een constructie. Ligt deze niet goed? Dan stort alles in. Het begint met het in kaart brengen van alle typen werknemers en bijbehorende risico’s - waaronder de taalbarrière. Daar acteer je vervolgens op. Veel organisaties pakken dit professioneel op, maar je komt in de praktijk ook houtje-touwtje oplossingen tegen. Bedrijven die instructies mondeling geven en Google Translate er op het laatste moment nog even bij pakken. Het is in die gevallen risicovol om ervan uit te gaan dat iedereen begrijpt hoe je veilig werkt.  

Hoe moet het dan wél? We geven hieronder 8 tips.

  1. Stel vast wat de voertalen op de werkvloer zijn.
  2. Organiseer het werk zodanig dat taalbarrières zo weinig mogelijk een rol spelen.
  3. Vertaal instructies en houd daarbij ook rekening met laaggeletterdheid.
  4. Zorg voor een woordenboek of woordenlijst met vertalingen van vaktermen.
  5. Gebruik beeldtaal als aanvulling op of vervanging van geschreven tekst.
  6. Werk met tweetalige leidinggevenden of met tweetalige buddy’s voor het inwerken van de anderstaligen.
  7. Laat werknemers de ‘officiële voertaal’ leren als tweede taal.
  8. Geef mondelinge instructies, zo nodig via een tolk.

En - altijd belangrijk: interactie. Wanneer je een gesprek over veiligheid creëert met ruimte voor vragen over en weer, kun je ‘het kaf van het koren scheiden’. Door tweerichting-communicatie onderscheid je de mensen die het meteen snappen van de mensen die nog een beetje bijsturing nodig hebben. Zo ben je er aan het einde zeker van dat iedereen alles weet.

Advies nodig met betrekking tot een veilige bouwplaats?

De veiligheidskundigen van Kader signaleren op een proactieve manier (aankomende) onveilige situaties, bijvoorbeeld door taalverschillen. Ons HSE-team zorgt voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden op de projectlocatie. Bijvoorbeeld bij de bouw van een grote melkpoederfabriek of de montage van windturbines. HSE staat voor Health, Safety en Environment en draait om het elimineren en beheersen van veiligheidsrisico’s. Wij helpen bij kort- én langdurende projecten - in een specifiek stadium of tijdens alle projectfases. Een logisch start biedt een RI&E.

Meer over RI&E?

Wil je meer weten over RI&E? Of een RI&E opstellen?

Alles over RI&E

 

RI&E toetsen?

Hebben jullie al een RI&E? En wil jij jullie RI&E laten toetsen?
Zodat jullie RI&E binnenkort weer helemaal ‘up-to-date is. Dat kan met ons.

RI&E laten toetsen

(binnen 24 uur contact)

Geschreven door...
Henk Poortman van Team Construction Safety

Door zijn uitgebreide ervaring is Henk een echte generalist als het gaat om arbeidsveiligheid, maar zijn specialiteit zit hem in zijn ruime juridische kennis van de Europese en Nederlandse wetgeving op het gebied van Arbo veiligheid, aansprakelijkheid en het veilig inrichten van het bouwproces.

3 artikel(en)
  • Volg Henk Poortman
Nieuwsbrief

Op de hoogte blijven

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte!

Aanmelden
Actueel

Gerelateerd nieuws

Kader op Arbo Kennisfestival '25 over RI&E

Lees verder

Veiligheid verbeteren met VCA of Safety Culture Ladder? De verschillen en overeenkomsten

Lees verder

Kader en GSG Guido: samen voor een veilig leerklimaat

Lees verder

Persoonlijk

Innovatief

Pragmatisch

Vakkundig